TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI KAYNAK SİTESİ

Edebiyat'a dair her şey alikaramanhoca.com 'da

Üyelik Girişi
KAHRAMAN KADINLARIMIZ
TÜRK BASINININ TARİHSEL GELİŞİMİ
EDEBİYAT KONU ANLATIM VE SORU ÇÖZÜM VİDEOLARI
TYT-AYT ÖNEMLİ HATIRLATMALAR
SINIFLARA GÖRE DERS NOTLARI
TÜRKÇE (DİL VE ANLAM BİLGİSİ)

BİYOGRAFİLER

  1. YAZAR BİYOGRAFİLERİ:
  2. VİCTOR HUGO (1802-1885):
  1. Fransız edebiyatının önemli yazarlarından biri olan sanatçı, edebî ününü şiirleri ve oyunları ile kazandı.
  2. Romantizm akımının en tanınmış sanatçıları arasında yer aldı. Sanatçı, Cromwell adlı tiyatro eserinin ön sözünde romantizmin ilkelerini ortaya koydu. 
  3. Toplumsal sorunlar ve politikayla yakından ilgilendi. 
  4. 1848 ayaklanmalarının ardından kurucu meclise katıldı, daha sonra milletvekilliği yaptı. 
  5. I’Evenement adlı bir gazete çıkardı. 1852’de Louis Bonaparte’ın imparatorluğunu ilan ettiği hükûmet darbesine karşı çıktığı için sürgün edildi. Cezası 1859’da sona erdi fakat imparatorluk yıkılana kadar gönüllü olarak sürgünde kaldı. 
  6. 1831 yılında yayımlanan romanı Notre Dame’ın Kamburu, klasik edebiyatın şaheserleri arasında yer aldı. 
  7. Birçok türde eser veren sanatçının Akşam Şarkıları, Işık ve Gölgeler şiir; Hernani, Kral Eğleniyor tiyatro; Notre Dame de Paris, Sefiller roman türündeki eserlerinden bazılarıdır. 

AHMET MİTHAT EFENDİ (1844-1913) 

  • Tanzimat Edebiyatının EN POPÜLER (HALKÇI) EN ÜRETKEN YAZARIDIR. 
  • Tanzimat Edebiyatı’nda halk üzerinde en çok etkili olan sanatçıdır. Halka okuma alışkanlığı kazandırmaya çalışmıştır. Bunda başarılı olmuştur. 
  • “Sanat toplum içindir.” anlayışını benimsemiştir. 
  • Eserleriyle toplum için “hace-i evvel” (ilk okul hocası) olmuştur. Türk edebiyatında onun kadar eser veren başka bir sanatçı yoktur; bu nedenle “yazı makinesi” olarak tanınır. 
  • Ahmet Mithat’a göre; edebiyat bilginlerin daha önce araştırıp bulduklarını halka yayan bir araçtan başka bir şey değildir. 
  • Eserlerinde halkın anlayabileceği sade bir dil kullanmıştır. 
  • Roman, makale, öykü, anı, tiyatro, gezi, tarih, hukuk, felsefe, coğrafya, ziraat, iktisat gibi birçok alanda eser vermiştir. 
  • Romanları teknik açıdan kusurludur. Olayın akışını kesip araya girerek bilgi verir; gereksiz açıklamalar yapar. 
  • Tarih, polisiye, macera, aşk, yanlış Batılılaşma ve cariyelik gibi birçok konuda roman yazmıştır. 
  • Romanların isimleri bile konuları hakkında bilgi vermiştir. Olaylar bazen yazarın hiç görmediği yerlerde geçer. 
  • “Halk için roman” çığırını edebiyatımızda o açmıştır. 
  • Romantizm akımının etkisinde kalmıştır. 
  • Öykü ve romanlarında meddah tekniğinden yararlanmıştır. (Olayın akışını kesip bilgi verme) 
  • Türk edebiyatında ilk öykü örneklerini vermiştir.(Letaif-i Rivayet)
  • Gazetecilik yönü de vardır. Tercüman-ı Hakikat, Bedir, Devir gazetelerini çıkarmıştır. Dağarcık ve Kırkambar adlı dergileri de çıkarmıştır. 
  • Servetifünun yazarlarını eleştirerek onlara Dekadanlar (soysuzlaşmış) adını takmıştır. 
  • Evinde kurduğu küçük bir matbaada eserlerini basmıştır. “Esrar-ı Cinayet” adlı romanı edebiyatımızda ilk polisiye roman sayılır. 

ESERLERİ:

  • Ahmet Mithat, düzyazının bütün türlerinde ve akla gelen bütün konularda telif ve tercüme 200 kadar eser sahibidir. 
  • Hasan Mellah, Hüseyin Fellah, Henüz On Yedi Yaşında, Paris’te Bir Türk roman;
  • Açıkbaş, Eyvah, Çengi yahut Daniş Çelebi tiyatro türündeki eserlerinden bazılarıdır.



HALİT ZİYA UŞAKLIGİL 

  • 1866'da İstanbul'da doğdu.27 Mart 1945'te İstanbul'da yaşamını yitirdi. 
  • Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk romanları yazan sanatçı olarak kabul edilir.
  • Servetifünun döneminde roman ve hikâye türünün en önemli ismidir. 
  • Eserleri realizmin tüm özelliklerini yansıtır, natüralizmden de etkilenmiştir. 
  • Roman tekniği mükemmeldir; olaylar sebep-sonuç ilişkisi içinde, sağlam bir kurgu ile verilir. Kahramanların ruh çözümlemelerini, iç dünyalarını nesnel bir şekilde ele alır. 
  • Eserleri güçlü bir gözlem gücünün ürünüdür. 
  • Romanlarında İstanbul’un aydın çevrelerini başarılı bir şekilde yansıtan yazar, hikâyelerinde İstanbul dışına da yer vermiştir. 
  • Hikâyelerinde İstanbul dışına yer vermesi lise yıllarını İzmir’de geçirmesine bağlanabilir. 
  • Dili ağır ve sanatlıdır. 
  • Eserlerinde yabancı sözcüklerle yüklü, süslü ve özentili bir dil kullanmıştır. 
  • Öykülerinin dili romanlarına göre daha sadedir. 
  • Romanlarını Cumhuriyet Dönemi'nde kendi eliyle sadeleştirmiştir. Ancak sadeleştirilmiş şekli bile günümüze göre epey ağırdır. 
  • Bireysel konuları işlemiştir. Aşk, karamsarlık, hayal kırıklığı, mutluluğa özlem romanlarındaki başlıca temalardır. 
  • Altı dil (Alm-İta-İng-Fra-Far-Ar) bilen sanatçı yabancı eserleri orijinalinden okuyup romanını daha fazla geliştirme fırsatı elde etmiştir. 
  • Türk edebiyatındaki ilk mensur şiir örneklerini vermiştir. 
  • Anı türüne yazınsal (edebi) bir nitelik kazandırmıştır. 
  • Edebi değeri olan ilk anılarımızın yazarıdır. 
  • İlk modern romanlarımız, onun yazdığı Aşk-ı Memnu ve Mai ve Siyah olarak gösterilir. 
  • Atatürk'ün eşi Latife Uşşaki'nin amcasıdır... 
  • Mezarı İstanbul Bakırköy'de bulunmaktadır. 

ESERLERİ: 

  • Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Ferdi ve Şürekâsı, Kırık Hayatlar, Sefile roman;
  • Bir Yazın Tarihi, Solgun Demet, Sepette Bulunmuş, Hepsinden Acı hikâye;
  • Kırk Yıl, Saray ve Ötesi, Bir Acı Hikaye anı türünde yazdığı eserlerden bazılarıdır.

 


HALİDE EDİP ADIVAR (1884-1964) 

  • Milli Edebiyat akımının ünlü kadın romancısıdır. 
  • İstanbul Üniversitesinde edebiyat profesörü olan Halide Edip Adıvar aynı zamanda İngiliz dili ve edebiyatı profesörüdür. Bazı eserlerini İngilizce yayımlamıştır. 
  • Edebiyatçılığının yanında bir asker gibi cephe gerisinde mücadele vermiştir. 
  • İzmir'in işgal edilmesinden sonra Sultanahmet Mitingi'ndeki hararetli konuşması Kurtuluş Savaşı'nda bizzat cepheden cepheye koşması "Halide Onbaşı" olarak anılmasını sağlamıştır. Hitabetiyle ön plana çıkmıştır. 
  • Halide Edip Adıvar, edebiyatın birçok türünde eser vermesine karşın romancı olarak tanınmıştır. 
  • Eserleri roman­tizmden realizme doğru bir gelişme gösterir. 
  • Romanlarında ilk başta aşk temasını, kadın psikolojisi­ni ele alır. Daha sonra Türkçülük, milliyetçilik ve mem­leketçilik konularına yönelir; kişileri yaşadıkları olay çevresinde, gelenek ve göreneklere bağlayarak anla­tır. 
  • Romanlarında canlı, kuvvetli karakterler yaratır. 
  • Yazar, üslubu genellikle ikinci pla­na itmiştir. Eserlerinde basit cümle yanlışlarından, an­latım bozukluğuna kadar birçok eksiklik göze çarpar. 
  • Halide Edip'in romanlarını içerikleri ve dönem bakı­mından üç bölümde toplanır: 
  • İlk dönem romanları: Yazar, ilk dönem romanlarında özellikle aşk gibi bireysel konuları ele alır. Bu roman­larda güçlü kadın kahramanlar öne çıkar. Kahramanla­rın ruhsal durumları başarıyla çözümlenir. Seviye Talib, Handan, Kalp Ağrısı bu tür romanlardandır. 
  • Kurtuluş Savaşı dönemi romanları: Anadolu'ya ge­çip Kurtuluş Savaşı'na katılmasıyla Halide Edip'in sa­nat anlayışında değişiklik olur. Bu dönemde Anadolu insanını yakından tanır. Onun sabrını, direnişini, fe­dakârlığını, yurt sevgisini görür. Türkçülük akımının et­kisiyle toplum yapısını yansıtan Kurtuluş Savaşı ile Anadolu kent ve kasabalarındaki kimi çevrelerin deği­şik tutumlarını, çetelerin direnişlerini, kabaran millî coşkuyu anlatan toplumcu sayılabilecek eserler kale­me alır. Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Zeyno'nun Oğlu bu dönemin romanlarındandır. 
  • Toplum ve töre romanları: Yazar, özellikle son yılların­da İstanbul'da ve Anadolu'yu, Anadolu'da yaşayan in­sanları konu alır. Doğu - Batı çelişkisini gündeme geti­rir, bu konuya bir cevap arar. Bunu yazarken değişik yörelerin törelerini de sergiler. Romanlarındaki bazı olay ve izlenimler, yazarın hayatından kaynaklanır. Sinekli Bakkal, Tatarcık, Sonsuz Panayır bu türden ro­manlardır. 

ESERLERİ: 

Roman: Seviyye Talib, Handan, Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Zeyno’nun Oğlu, Sinekli Bakkal, Tatarcık 

Anı: Harap Mabetler, Dağa Çıkan Kurt hikâye; Türk’ün Ateşle İmtihanı  

Tiyatro Kenan Çobanları, Maske ve Ruh  

 

(alıntılar yapılmıştır.)

İSLAMİ DÖNEM İLK DİL VE EDEBİYAT ÜRÜNLERİ
TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ