TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI KAYNAK SİTESİ

Edebiyat'a dair her şey alikaramanhoca.com 'da

Üyelik Girişi
KAHRAMAN KADINLARIMIZ
TÜRK BASINININ TARİHSEL GELİŞİMİ
EDEBİYAT KONU ANLATIM VE SORU ÇÖZÜM VİDEOLARI
TYT-AYT ÖNEMLİ HATIRLATMALAR
SINIFLARA GÖRE DERS NOTLARI
TÜRKÇE (DİL VE ANLAM BİLGİSİ)

MİLLİ EDEBİYAT

MİLLİ EDEBİYAT(1911-1923)

18.yy ortalarında başlayıp Tanzimat’la devam eden çağdaşlaşma ve yenilik arayışları; bazı aydınların Batı’ya yönelmelerini sağlamış ancak bu durum yenilikçilerle gelenekçiler arasında çatışmaya varan bir ikiliğe neden olmuştur.

I. Meşrutiyet’le açılan Mebuslar Meclisi, Osmanlı-Rus Savaşı bahane edilerek kapatılmış, böylece otuz üç yıllık II. Abdülhamit’in baskıcı yönetimi başlamıştır. II. Abdülhamit’in yönetimi bazı aydınları rahatsız ediyordu. Bu aydınlar 1889’da Selanik’te İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni kurdular, 1908’de II. Meşrutiyet’i ilan ettirdiler. Bu arada kısmen de olsa bir özgürlük ortamı doğmuştur. Bu özgürlük ortamı edebiyata da yansımıştır. Fecriati Topluluğu kuruldu ancak bu durum gelenekçilerin tepkisine neden oldu. 31 Mart Olayı ile özgürlükler yeniden kısıtlandı.

Osmanlı Devleti bu yıllarda Trablusgarp Savaşı, Balkan ve I. Dünya Savaşları, Arnavut ayaklanması gibi olaylar karşısında bir çıkmaza girer. Bazı aydınlar 1923’e kadar olan sürede çareler ararlar. Şinasi ve Namık Kemal gibi aydınlar Osmanlıcılık, M. Akif gibi aydınlar İslamcılık, Servetifünuncular Batıcılık, Ziya Gökalp, Mehmet Emin, Ali Canip Yöntem gibi aydınlar Türkçülük, milliyetçilik fikirlerini ortaya atar.

OSMANLICILIK: Osmanlı’nın sınırları içindeki ulusları, Osmanlılık ruhu içinde birleştirmeyi amaçlayan fikir akımıdır. Fransız İhtilali, Osmanlı içinde buluna ulusların ayaklanmalarına neden olur. Balkan Savaşları ile Osmanlıcılık geçerliliğini yitirir.

Temsilcileri: Yeni Osmanlı, Jön Türkler, Ziya Paşa, Namık Kemal, Agâh Efendi, Ali Suavi.

İSLAMCILIK: Müslüman toplumları birleştirmek ve kalkındırmayı amaçlayan fikir akımıdır. I. Dünya Savaşı’nda Arapların İngilizlerin yanında yer alıp Osmanlı’ya karşı savaşmasıyla İslamcılık fikri geçerliliğini yitirir.

Temsilcileri: SIratımüstakim- Mekatib, Sebülürreşat dergileri bu fikri savunur. Mehmet Akif, Sait Halim Paşa, Ahmet Cevdet Paşa, M. Şemsettin Günaltay

BATICILIK: Batı’nın bilim, sanat ve fen alanlarındaki gelişmeleri örnek almak ve bu şekilde kalkınmayı amaçlamıştır. Osmanlı’nın Batı’nın sömürgesi durumuna düşmesiyle Batıcılık fikri de pek ilgi görmez.

Temsilcileri: Tevfik Fikret, Celal Nuri, Abdullah Cevdet

TÜRKÇÜLÜK: Bütün Türkleri tek çatı altında toplamayı amaçlayan fikir akımıdır. Fransız İhtilali’nin yarattığı milliyetçilik fikri, Osmanlı İmparatorluğundaki yabancı toplumları ayaklandırırken Türk aydınlarını da etkilemiştir.

Toplumsal ve siyasal bu olaylar edebiyatı ve sanatı da derinden etkilemiştir. TÜRKÇÜLÜK hareketi Milli edebiyatın doğup gelişmesini sağlamıştır.

Temsilcileri: Şemsettin Sami, Ahmet Vefik Paşa Bursalı Tahir temellerini atmış; Ziya Paşa, Mehmet Emin, Nihal Atsız Enver Paşa yaygınlaşmasını sağlamıştır.

 

 MİLLİ EDEBİYAT AKIMINI HAZIRLAYAN KOŞULLAR

  • 1789 yılında Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik anlayışı, Osmanlı Devleti içinde de etkisini gösterir.  Türkçülük düşüncesi gelişmeye başlar.
  • Milliyetçilik hareketini destekleyen ve bunun yaygınlaşmasını sağlayan bazı gazete ve dergiler çıkar.(Çocuk Bahçesi, Genç Kalemler, Türk Derneği, Türk Yurdu, Yeni Mecmua, Dergah…)
  • Mehmet Emin Yurdakul, Osmanlı-Rus Savaşına tepkisini dile getirdiği “Cenge Giderken" şiirini hece ölçüsü ile yazar ve Selanik’te çıkan “Çocuk Bahçesi” adlı dergide yayımlar.
  • Milli edebiyat akımını asıl başlatanlar 1911’de Selanik’te çıkardıkları “Genç Kalemler” dergisiyle Ömer Seyfettin, Ziya Gökalp, Ali Canip Yöntem’dir. Bu derginin ilk sayısında Ömer Seyfettin’in yazdığı “Yeni Lisan” makalesi, Milli edebiyatın bildirgesi gibidir. Bu makalede dil sorunu ele alınmıştır. Sade Türkçe ilk kez milli bir dava olarak ele alınmıştır.

 YENİ LİSAN MAKALESİNDEKİ DİLLE İLGİLİ GÖRÜŞLER:

- Türkçede bulunan Arapça ve Farsça dil bilgisi kuralları atılmalı, bu kurallara göre yapılmış tamlamalar kullanılmamalıdır.

-Arapça-Farsça sözcükler Türkçe telaffuzlarına göre yazılmalıdır.

-Konuşma diline girmiş Arapça-Farsça sözcükler Türkçeleşmiş sayılmalı, dilden atılmamalı ama eş anlamlı sözcüklerin Türkçe karşılıkları kullanılmalıdır.

-Terimler bilimle ilgili olduğundan bilim dilinde kullanılan Arapça-Farsça terimlerin kullanılmasına devam edilmelidir.

-Konuşmada İstanbul ağzına uyulmalıdır.

 MİLLİ EDEBİYAT AKIMININ TEMEL AMAÇLARI

  1. Edebi dilde halkın konuştuğu Türkçeyi kullanmak
  2. Şiirde aruz ölçüsü yerine hece ölçüsünü kullanmak
  3. Yazı dili ile konuşma dilini birleştirmek
  4. Eserlerde milli tarih ile yerli konuları işlemek
  5. Halk edebiyatı şiir biçimlerinden yararlanmak

MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ ÖĞRETİCİ METİNLER

-Makalede daha çok sade dil anlayışı savunulmuş, Türkçülük düşüncesi ele alınmıştır. Ömer Seyfettin, Ziya Gökalp, Ali Canip Yöntem makale türünde başarılı örnekler vermiştir.

-Anı türünde Yakup Kadri önemli eserler vermiştir.

-Eleştiri alanında Ali Canip Yöntem öne çıkmıştır.

-Öğretici metinler oldukça sade bir dille yazılmıştır.

MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ ŞİİRİ İÇİN TIKLAYINIZ!!!


Yorumlar - Yorum Yaz
İSLAMİ DÖNEM İLK DİL VE EDEBİYAT ÜRÜNLERİ
TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ