TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI KAYNAK SİTESİ

Edebiyat'a dair her şey alikaramanhoca.com 'da

Üyelik Girişi
KAHRAMAN KADINLARIMIZ
TÜRK BASINININ TARİHSEL GELİŞİMİ
EDEBİYAT KONU ANLATIM VE SORU ÇÖZÜM VİDEOLARI
TYT-AYT ÖNEMLİ HATIRLATMALAR
SINIFLARA GÖRE DERS NOTLARI
TÜRKÇE (DİL VE ANLAM BİLGİSİ)

CÜMLEDE ANLATIM ÖZELLİKLERİ

CÜMLEDE ANLATIM ÖZELLİKLERİ

AÇIKLIK: Anlatımın herhangi bir kuşku veya belirsizliğe yol açmayacak şekilde olması, cümleden tek anlam çıkmasıdır. Sözcüklerin anlamına uygun kullanılmaması, noktalama işaretlerinin yerinde kullanılmaması açıklığı bozan durumlardır. 

“Futbol oynamayı babasından çok seviyor.”

Bu cümlede iki anlam çıkabilir.

Birincisi: Futbol oymayı babamın futbol oynamayı sevmesinden daha çok seviyorum.

İkincisi: Futbol oynamaya duyduğum sevgi babama duyduğum sevgiden daha çok.”

 “İki saatte bozulan arabayı tamir etti.” Bu cümlede “Makine mi iki saate bozuldu, tamir etme işi mi iki saatte yapıldı.” Şeklinde iki anlam çıkar.

 

DURULUK: Anlatımda gereksiz sözcüğe yer vermemektir.

Günden güne gün geçtikçe iyileşiyor. (günden güne ve gün geçtikçe aynı anlama geldiğinden duruluk ilkesine aykırılık görülmektedir.)


YALINLIK(sadelik)
: Sanatsız söyleyişten uzak anlatımdır.

Yüreğini paraca parça eden bir çaresizlik içindeydi. (Bu cümlede kişinin çaresizlik içinde olduğu sanatlı bir dille ifade edilmiştir.)


AKICILIK:
Anlatımın söylenmesi kolay sözlerle yapılmasıdır. Bu anlatımlar için “okuru sıkmadan, okuru yormadan, bir çırpıda okuma”  gibi ifadeler belirleyici olur. Yazarın dili iyi kullanmasıyla ilgilidir.

NOT: Sürükleyicilikle karıştırmamak gerekir. Sürükleyicilikte yazarın konuyu, olay örgüsünü iyi kurgulamasıyla, konuyu okurda merak uyandıracak biçimde anlatmasıyla ölçülür.

Not: Tekerlemeler, bir çırpıda söylenmesi zor ifadeler olduğu için akıcı değildir.


ÖZLÜLÜK:
Duygu ve düşüncenin en kısa yolla anlatılmasıdır.

"Neyi arıyorsan sen, 'o'sundur." Mevlana


TUTARLILIK:
Anlatımın duygusal ve düşünsel çelişkiler taşımaması, anlatımda konudan sapılmaması tutarlılıkla ilgilidir.

"Öykü ile şiir akraba türlerdir. Ancak şiir, sanatçıya çektirdiği çile bakımından öyküden daha zorlayıcıdır. Seçilen sözcüklerin çağrışım değeri taşıması, şiiri yoğun ve değerli kılan bir özelliktir. Çağrışım değeri olan sözcükleri seçmek sıkıntılı bir süreçtir şair için. Bu bakımdan, şiir, öyküye asla yaklaşamaz."


EVRENSELLİK:
Anlatımda tüm insanlığa yönelik unsurların yer almasıdır.

“Yaşar Kemal eserleriyle tüm insanlığın gönlünde taht kurmayı başaran nadir yazarlardandır.”


ULUSALLIK(MİLLİLİK):
Bir sanat yapıtında, sanatçının milli unsurları öncelemesidir. Ulusallıkta "tüm insanlık" kavramının yerini "kendi insanı" kavramı alır. Yani "millilik" söz konusudur. "Kendi, yerli, ulusal" kavramları ulusallık ifade eden cümlelerde çok fazla yer alır.

“Faruk Nafiz’in “Han Duvarları” adlı şiirinde buram buram Anadolu kokmaktadır.”

“Reşat Nuri, romanlarında genellikle yerli tipleri seçmiştir.”


YOĞUNLUK:
Anlam zenginliğine sahip olan, her okunduğunda farklı bir anlam çıkarılan anlatımlardır.

“Benim eserlerim çok katlı yapılar gibidir. Bazen iki okuyucu girer ve hiç karşılaşmadan geri çıkabilir.”

“Kar taneleri ne güzel anlatır, birbirimize zarar vermeden de yol almanın mümkün olduğunu.”

Cümlede "kar taneleri" söz öbeği etrafında bir anlam yoğunluğu söz konusudur. "Kar taneleri" ile nezaketli ve anlayışlı olmak kastedilmektedir. Milyonlarca kar tanesi yere düşmeyene kadar biri diğerine değmeden yol alır. Bu cümlede de insanların da hoşgörü sahibi olmaları gerektiği düşüncesine atıf yapılmıştır. Yani cümlede anlatımın niteliklerinden yoğunluk ön plana çıkmıştır.(örnek alıntıdır.)

YAZIM KURALLARI VİDEOSU İÇİN TIKLAYINIZ!!!


Yorumlar - Yorum Yaz
İSLAMİ DÖNEM İLK DİL VE EDEBİYAT ÜRÜNLERİ
TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ